Η ανθρώπινη ζωή είναι συνυφασμένη με δραστηριότητες που την προστατεύουν, τη βελτιώνουν και της δίνουν ποιότητα. Μια από αυτές τις δραστηριότητες είναι και ο αθλητισμός, ο οποίος έχει άμεση σχέση με την υγεία, την ψυχαγωγία, την καλαισθησία, την πνευματική και ηθική καλλιέργεια του ανθρώπου.
Αθλητισμός, από τη λέξη «άθλος»: ο αγώνας, ο κόπος, η άμιλλα για βραβείο. Με άλλα λόγια αθλητισμός είναι η σωματική και πνευματική προσπάθεια υπεροχής σε ένα άθλημα ή αγώνισμα με ορισμένες απαιτήσεις, επίδοσης και κανονισμούς διεξαγωγής του.
Η αξία του αθλητισμού εκτιμήθηκε από πολιτισμούς που έδωσαν έμπρακτα δείγματα σεβασμού προς την ανθρώπινη ζωή. Και τέτοιος υπήρξε ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός. Για τους αρχαίους Έλληνες ο αθλητισμός ήταν μέρος της αγωγής τους και καθιερωμένος θεσμός που σχετιζόταν με ό,τι πιο ιερό είχαν, τη λατρεία των θεών. Στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκε το αθλητικό ιδεώδες ως έκφραση σεβασμού προς την ανθρώπινη ζωή, το σωματικό κάλλος, την ευγενή άμιλλα και την ειρήνη.
Ο αθλητισμός επιβάλλεται να είναι οργανικό κομμάτι στην ανάπτυξη ενός νέου ανθρώπου. Εξαρτησιογόνες ουσίες όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, και το τσιγάρο, αλλά και άλλες συνήθειες, όπως ο τζόγος ή η χρήση αναβολικών, δημιουργούν συχνά μια εν δυνάμει ψυχοσωματική ανάγκη, η οποία ανεξέλεγκτη, μετατρέπεται σε εθισμό.
Οι ενασχόληση των νέων με τον αθλητισμό, τους οπλίζει με αυτοπεποίθηση και ψυχοπνευματικές δυνάμεις για να μπορούν να αντιστέκονται στις έξεις της ζωής.
Όσο κι αν φαίνεται ανέφικτη στην εποχή μας η κατάργηση του επαγγελματισμού και της εμπορευματοποίησης του αθλητισμού, καθώςκαι η επιστροφή στο αθλητικό ιδεώδες, αυτή είναι η λύση για να περιοριστούν και να εξαλειφθούν τα φαινόμενα εκφυλισμού του. Μπορεί να «χάσει», ίσως, ο αθλητισμός, όσον αφορά τις εντυπωσιακές επιδόσεις και το υπερθέαμα που προσφέρει, αλλά, τουλάχιστο, θα γίνει γνήσιος. Για να γίνει αυτό, χρειάζονται βούληση και τολμηρές αποφάσεις της αθλητικής ηγεσίας, διεθνώς και κατά κράτος. Βούληση, για να απεμπλακεί ο αθλητισμός από νοσηρά φαινόμενα πολιτικών σκοπιμοτήτων, εμπορευματοποίησης και ανταγωνισμού, και αποφάσεις για την πρόληψη και την παραδειγματική τιμωρία τέτοιων φαινομένων.
Για να επικρατήσει, όμως, αντίληψη σύμφωνη με το αθλητικό ιδεώδες, χρειάζεται και η κατάλληλη αγωγή αθλητών και φιλάθλων. Ο αθλητισμός, επειδή έχει άμεση σχέση με την ίδια τη ζωή του ανθρώπου, είναι κορυφαία ανθρωπιστική αξία και, επομένως, καμιά άλλη σκοπιμότητα δεν μπορεί να τον υποκαταστήσει. Αν αυτό γίνει συνείδηση και βίωμα του σύγχρονου ανθρώπου, τότε είναι βέβαιο πως θα εκλείψουν και όλα τα φαινόμενα εκφυλισμού του.
Δρ Κατερίνα Τρύφωνος
Καθηγήτρια Φιλολογίας,
Ερευνήτρια σε θέματα Νεολαίας και Πολιτισμού